Nie bardzo wyobrażam sobie użycie menu Plik. Biblioteki QGISa dostarczają klas do zbudowania aplikacji, a nie konkretnych instancji obiektów, których stworzenie i powiązanie między sobą to już właśnie domena interfejsu ostatecznej aplikacji. W menu Plik wszystkie akcje odnoszą się do konkretnych obiektów konkretnego interfejsu konkretnej aplikacji Qgis. Żeby ono miało jakikolwiek sens we własnej aplikacji, musiałaby ona być prawie kopią Qgisa, a zupełnie nie o to chodzi.
ad 1. Jak wynika z powyższego, można dostać się w obrębie konkretnego interfejsu, czyli do qgisowych menu z konsoli Pythona albo z wtyczki. Zaś stworzenie własnej aplikacji polega m. in. na budowie własnego interfejsu.
ad 2. W ostatnich tygodniach (czyli tylko w 1.7) została wyeksponowana klasa QgsLegendInterface, która razem z istniejącą wcześniej QgsLegendModel może się przydać
ad 3. Nie znam, ale może przyda się sam interfejs Qgisa. Wprawdzie nie w Pythonie, ale w tę stronę łatwo przetłumaczyć
http://trac.osgeo.org/qgis/browser/trunk...gisapp.cpp
http://trac.osgeo.org/qgis/browser/trunk...erface.cpp